Free State kent meerdere bevolkingsgroepen. De inheemse bewoners van de provincie zijn het San-Volk. Zij bewoonden jarenlang het zuidelijke deel van Afrika maar werden door verschillende stamen naar Zuid-Afrika verdreven.
Later zouden kolonisten uit Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk de San naar het binnenland van Free State drijven.
San volk - Bosjesmannen
Het San-volk zijn de inheemse bewoners van Free State en staan ook bekend als Bosjesmannen of Khoikhoi. De Bosjesmannen kenden een gebarentaal die zij gebruiken voor de jacht. In Free Sate zijn nog steeds rotstekeningen te vinden die afbeeldingen bevatten van wilde dieren. Omdat de Bosjesmannen nomanden en jagers waren pasten zij zich altijd aan de natuur aan, er zijn op de rotstekeningen na dan ook geen sporen van hen te vinden.
Ongeveer 5.000 jaar geleden gingen de Bosjesmannen vee telen en de jagers werden langzamerhand herders. Hierdoor ontstond een eerste vorm van welvaart, waarna permanente nederzettingen en stamhoofden ontwikkeld werden.
Voor de San worden verschillende namen gebruikt, zij worden ook wel Hottentotten of Bosjesmannen genoemd. De naam San werd hen gegeven door het oeroude volk van de Khoikhoi (Hottentotten). Khoikhoi zijn verwant aan de San, en waren veetelende Hottentotten. De San waren jagende Bosjesmannen die uiteindelijk dus San werden genoemd.
Khoikhoi
Khoikhoi betekend zoveel als 'de echte mensen' en San betekend in de taal van de Nama (bevolkingsgroep uit Namibia) buitenlander of vreemdeling. Aangezien zij zich geen vreemden voelen in hun eeuwenlange leefgebieden prefereren de San de naam Bosjesmannen. Westerlingen beschouwen deze term als politiek incorrect waardoor het volk nog steeds San wordt genoemd.
Door huwelijken tussen de Hottentotten en Bosjesmannen vermengde de San zich met de Khoikhoi en het werd moeilijk om beide groepen van elkaar te onderscheiden. Sindsdien werden de volken samen Khoiksan genoemd. Zij leefden in kleine groepen of families en hadden geen besef van eigendomsrecht. Door de komst van het Bandu volk werden de San opgejaagd naar de binnenlanden van het land. Van de miljoenen San die vredige gemeenschappen vormden bleven maar honderduizend over. Zij leven in kleine groepen en spreken in gebarentaal en een kliktaal.
Koloniaal
Tussen 1830 en 1850 emigreerden blanke, Zuid-Afrikaanse boeren uit de door de Britten veroverde Kaapkolonie naar het gebied rond de Oranjerivier. In 1842 stichten zij onder de naam Voortrekkers tussen de Oranjerivier en de Vaalrivier de Oranje Vrijstaat. Deze kolonie bleef niet lang zelfstandig. In 1848 werd de Vrijstaat geannexeerd door het Verenigd Koningrijk.
De macht van de Britten duurde echter ook niet lang, al in 1854 werd Vrijstaat onafhankelijk verklaard door de ondertekening van het Contract van Bloemfontein. Hoewel Oranje Vrijstaat een politiek en economisch sterke republiek was bleef de republiek problemen houden met het Verenigd Koninkrijk.
De Britten vochten tussen 1877 en 1902 tegen Nederlandse en Duitse kolonisten die daar als boeren gevestigd waren. Deze strijd staat bekend als de Boerenoorlogen. De Boeren leken succesvol te zijn; zij wonnen de Eerste Boerenoorlog. Nadat er in 1900 versterking arriveerden lukten het de Britten om aan de macht te komen in Zuid-Afrika. In dat jaar veroverden zij de steden Bloemfontein en Pretoria, de hoofdsteden van Oranje Vrijstaat en Transvaal.
In 1902 gaven de laatste boeren zich over, waarmee de oorlog eindigde. Er werd een overeenkomst gesloten waarbij de Boeren 3 miljoen pond ontvingen ter compensatie van de kolonisatie. Ook werd hen beloofd dat ze ooit zelfbestuur zouden krijgen. Door deze overeenkomst werd Oranje Vrijstaat in 1910 een provincie van de Unie van Zuid-Afrika. In Bloemfontein, de hoofdstad van de provincie, werd de rechtgevende macht van de Unie gevestigd. De regering vestigde zich in Pretoria en het parlement in Kaapstad.
Huidige bevolking
Free State huisvest ongeveer 2,9 miljoen mensen. Tegenwoordig heeft het grootste gedeelte van de bevolkinsgroep, 88,8%, een zwarte huidskleur, 8.8% van de bevolking is blank. De bevolking bestaat grotendeels uit Afrikanen en Sotho. Dit zijn ook de meest gesproken talen in Free State. De Sotho huizen vormen een uniek kenmerk van de provincie, vanwege de kleurrijke beschilderingen.
De bevolking leeft van landbouw, veeteelt en mijnindustrie. De belangrijkste exportproducten van het land zijn soja, aardappelen, asperges, kersen, en zonnebloemen.
