De Richard Branson van de township!
Ik dacht altijd dat een township de plek is waar de allerarmsten wonen. Hoewel ik dat beeld voor Soweto mag bijstellen, geldt dat niet voor de township Alexandra. In Alexandra wonen ongeveer 800.000 mensen. Misschien dat deze township niet zo beroemd is als Soweto maar in Johannesburg is deze minstens zo berucht. Bij mijn eerste kennismaking met Johannesburg was dit de township waarvan onze gids direct zei: hier moeten jullie zéker niet komen. Ik wist niet precies wat ik moest verwachten. Wij hebben daarom een tour geboekt om dit stuk Johannesburg te bekijken.
We werden opgehaald door Jeff bij het Gautrain Station Marlboro Drive. Dit is zo’n vreemde paradox. Een supermodern metrostation gebouwd naast een township waar de allerarmsten wonen. En, surprise, surprise, er stonden vier andere witneuzen met een jonge zwarte Afrikaan, dus dan weet je in elk geval dat je goed zit! Het blijft toch gek om je als enige blanke tussen allemaal zwarte mensen te begeven. Het is zo duidelijk dat je anders bent. De vraag is dan altijd: ben ik nu aapjes aan het kijken of ben ik zelf de grootste aap?
Alexandra is een township vol met ‘shacks’, of krotten. Een shack is ongeveer twee bij drie tot vier meter met een golfplatendak en daar wonen de mensen dan in. Het is een woonkamer, slaapkamer en keuken tegelijk. Waar is de badkamer vraag je je dan misschien af? De mensen delen hun sanitair, dus die ‘badkamer’ vind je buiten. Wildplassen, maar dan anders. Maar wat wellicht bijna net zo irritant is: al deze mensen wonen zo verschrikkelijk dicht op elkaar… De shacks staan aan elkaar gekluisterd en radio’s en tv’s staan aan met de volumeknop op 10. Een moment van stilte of privacy is er niet. Je hebt constant mensen om je heen. Tel hierbij de werkeloosheid en het alcoholmisbruik bij op en het is geen wonder dat hier vaak opstootjes zijn.
Wat ik echt leuk vind aan Jeff is dat hij een positieve kijk heeft op Alexandra. Hij is duidelijk trots op zijn township. Wij gaan langs bij twee ondernemers, een sportschooleigenaar en een schoenenschoonmaker. Ik ben verbaasd. Alexandra staat bekend als een ‘low class’ township. Net als bij elke andere township is er sprake van een ‘lokale economie’. Deze township-economie richt zich vooral op de eerste behoeften van de (arme) bewoners van de township. Een sportschool en het schoonmaken van je schoenen lijken niet helemaal te matchen met dat beeld.
Wij gaan als eerste langs bij Tumi, een oud-bokser die nu een sportschool runt. Ikasi Gym heeft hij het genoemd en dat betekent onafhankelijk, vindingrijk, inventief. En dat blijkt! Want sportschool is misschien wat eufemistisch, maar er staan een heleboel fitness apparaten en gewichten in een ruimte die even groot is als twee shacks. Het blijkt dat zakenman Richard Branson deze heeft geschonken aan Ikasi Gym.
Aan de muur hangen posters van Tumi in zijn hoogtijdagen. Een vergeelde krantenfoto van hem en Arnold Schwarzenegger hangt prominent in het midden en uiteraard knalt de muziek uit de boxen. Sportschool-vibe alom! Tumi geeft aan dat het vooral in de ochtend en in de avond druk is. Hij biedt een veilige omgeving. Ik ben positief verrast, maar dat zegt vooral veel over mijn vooroordelen.
De tweede onderneming waar we een kijkje bij nemen is van een jongen die sneakers schoonmaakt. Ik vraag hem hoeveel het kost om je sneakers schoon te maken. Het lijkt mij namelijk niet je eerste prioriteit als je in Alexandra woont. Hij geeft aan dat het zo’n 50 rand per keer is. Wow! De gemiddelde domestic verdient zo’n 3800-4400 rand per maand. Maar geeft hij aan: ‘most of my clients don’t live in Alex’. Het blijkt dat zijn klanten vooral kinderen van inwoners van Alexandra betreffen. Degenen die ‘het gemaakt hebben’ en één keer per week terugkeren om hun ouders te bezoeken. Het verklaart ook direct waarom je heel dure auto’s door de township ziet rijden. ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’, dat kennen ze hier niet: ‘If you have it, flaunt it’
En dat de zaken goed gaan, blijkt wel uit het feit dat onze schoenenschoonmaker een softijsmaker heeft gekocht. Je raadt het al, geen sneakers om te laten schoonmaken, maar een ijsje kan iedereen kopen en dus liepen wij als echte witneuzen door de township te likken aan ons softijsje…
Only in South Africa!
Over Feliciana
In juli 2015 verhuisde Feliciana van Rotterdam naar Zuid-Afrika om een nieuw avontuur aan te gaan. Samen met haar man en zoontje woont zij nu in Johannesburg. Als vrouw, als kind van twee culturen, maar vooral als Nederlander, neemt ze je mee in haar ervaringen en verwondering over haar dagelijkse leven in Zuid-Afrika. Een prachtig land met geweldig lieve mensen en een complexe geschiedenis.
Wil je meer lezen? Klik hier dan voor Feliciana's blog.
