Een echte man worden kan zomaar je voorhuid kosten in Zuid-Afrika
‘In a few days, Katiso is getting circumcised.’
Wat een heerlijk onderwerp als je ’s ochtends je kop thee aan het drinken bent. Sinnah, onze nanny, kijkt me serieus aan.
Ik reageer verbaasd omdat ik besnijdenissen met name met de Joodse cultuur associeer. Het zegt vooral iets over mijn onwetendheid, want sla Wikipedia er maar op na (en daar hebben ze altijd gelijk): daar lees je dat in 2006 zo’n dertig procent van de mannen wereldwijd zijn besneden.
Huh? Dertig procent? Eén op de drie!? Dat zijn er echt heel veel… En bij bepaalde Afrikaanse culturen is besnijdenis een belangrijk ritueel. Zonder de besnijdenis is een man geen ‘echte’ man. ‘Aiiii…. That’s going to hurt!’ De arme Katiso is namelijk geen baby meer, maar al achttien jaar oud!
Ik blijf me verwonderen in dit land. Ondanks de moderne tijd met smartphones en zelfrijdende auto’s, blijven eeuwenoude tradities zoals besnijdenis in stand. Sterker nog, het is de afgelopen jaren alleen maar populairder geworden omdat men denkt dat een besneden man minder kans heeft om met HIV besmet te worden. En HIV is nogal een probleem in dit land: in 2016 was zo’n negentien procent HIV positief.
‘So, what is going to happen?’ Maar de vraag is niet zozeer wat (want dat is iets met een voorhuid die er af gaat) maar waar en hoe?
Sinnah weet het fijne er ook niet van. Vrouwen mogen er namelijk niet bij zijn wanneer jongens in ‘echte mannen’ veranderen. Wat ze wel weet, is dat Katiso samen met een aantal andere jongvolwassen mannen tegelijk de bergen in gaat voor een drietal weken. Wanneer ze dan terugkomen, zijn ze besneden en een ‘echte man’. Gedurende deze periode eten en drinken ze zo weinig mogelijk. Dit om de jongens te ‘harden’ en tegelijkertijd verklein je zo de kans op infectie. En dat is geen overbodige luxe want elk jaar blijken er toch weer jonge mannen in Zuid-Afrika te sterven omdat ze zijn besneden.
Het blijkt dat ook Sinnah zich aan bepaalde geboden moet houden. Zo mag ze gedurende de tijd dat Katiso in de bergen is, geen scherpe materialen gebruiken. Dat betekent dat zij dus niet mag koken. Best onhandig.
‘Ah, it’s fine, I just ask Samuel if he can cook.’ Samuel is ook een zoon van Sinnah en is elf jaar. Ik geloof dat ik op mijn elfde in de keuken niet verder kwam dan het afdrogen van de vaat, dus chapeau voor Samuel. Ander land, andere gebruiken.
Verder mag ze ook geen seks hebben. Ik vraag me wel af wat haar seksleven te maken heeft met de besnijdenis van de pielemuis van haar zoon, maar what the hell do I know?
Ik vind tradities en rituelen over het algemeen supermooi (een overblijfsel van mijn studententijd). Van generatie op generatie worden gebruiken en kennis doorgegeven en voel je je verbonden met zowel de generaties die voor je kwamen als met de generaties die nog gaan komen.
Maar wat ik lastig vind aan dit soort besnijdenisrituelen is dat het gepaard gaat met veel kosten en pijn. Het is de bedoeling dat er van tevoren een feest wordt gegeven waarbij twee schapen moeten worden geslacht, er moet traditionele kleding worden gekocht en er moeten liters Afrikaans bier worden gemaakt. Al met al is Sinnah er meer dan een maandsalaris aan kwijt. En op mijn vraag wat er dan nu precies verandert voor Katiso, krijg ik geen duidelijk antwoord. Ik durf niet zo goed door te vragen… Al die pijn en moeite voor wat precies?
Als wij op vakantie in Nederland zijn, komen we erachter dat Katiso niet heelhuids (ja, ja, ik maak hem gewoon) uit de bergen is gekomen. Hij is ernstig ziek. Het is onduidelijk of hij een infectie heeft opgelopen of dat er iets anders aan de hand is. Hij moet bij terugkomst direct worden opgenomen in het ziekenhuis.
Gelukkig komt Katiso er een paar weken later weer bovenop en hoort hij niet bij de bovenstaande statistieken van jonge mannen die overlijden tijdens hun besnijdenis.
Zoon nummer vier is nu acht maanden. ‘What are you going to do with him?’ vraag ik aan haar Sinnah. ‘Is he going to be circumcised?’
‘Yes, but I’m taking him to the hospital for his circumcision at the end of the year.’
Blij om te horen dat er geen leeftijdsrestrictie is om een ‘echte man’ te worden.
Over Feliciana
In juli 2015 verhuisde Feliciana van Rotterdam naar Zuid-Afrika om een nieuw avontuur aan te gaan. Samen met haar man en zoontje woont zij nu in Johannesburg. Als vrouw, als kind van twee culturen, maar vooral als Nederlander, neemt ze je mee in haar ervaringen en verwondering over haar dagelijkse leven in Zuid-Afrika. Een prachtig land met geweldig lieve mensen en een complexe geschiedenis.
Wil je meer lezen? Klik hier dan voor Feliciana's blog.
