Heritage Day
De Zuid-Afrikaanse erfenis werd afgelopen zaterdag gevierd. Maar welke erfenis vieren ze dan op ‘Heritage Day’? Sinds 1995 vieren alle bevolkingsgroepen van Zuid-Afrika op deze feestdag hun afkomst. Zuid-Afrikaners staan dan stil bij hun eigen cultuur en erfenis. Maar de nadruk ligt op het samen zijn, samen één natie. De grote verscheidenheid aan culturen en gewoonten maakt Zuid-Afrika een prachtig en interessant land. Het nodigt mij uit vragen te stellen over de alledaagse en sociale aspecten van het leven hier.
Vorige week maakte ik als avondeten ‘gem squash’. Gem squash? Veel Zuid-Afrikaanser wordt het denk ik niet qua groenten. Zuid-Afrikaners schijnen deze groenten vooral te missen als ze in het buitenland wonen. Het is dan ook niet zo gek dat de gemiddelde Nederlander nog nooit van deze groenten heeft gehoord. Gem squash is een soort ronde courgette, zo groot als en softbal, en is qua smaak een combinatie van pompoen, courgette en avocado. Je kan het op veel verschillende manieren bereiden, en dat maakte mijn kookavontuur er niet makkelijker op. Uiteindelijk werd het voor ons gehalveerde gem squash uit de oven, gevuld met aubergine, tomaat en feta. Iedereen vond het heerlijk: weer wat mogen ontdekken en leren.
Mijn nieuwsgierigheid naar dit land en haar historie heeft een persoonlijke geschiedenis. Nog voordat ik 1 jaar was kwam ik hier voor het eerst met mijn ouders. Tot mijn zesde kwamen we jaarlijks in Zuid-Afrika, tot mijn vader er besloot te blijven wonen en wij teruggingen naar Nederland. Dit land was magisch voor mij als kind: het was zo ver weg, je vloog er heen in een vliegtuig, mijn vader leefde er een leven dat ik amper kende en de prachtigste dieren woonden er. Mijn eerste werkstuk op school schreef ik dan ook over Zuid-Afrika. Nu ben ik volwassen en mag ik samen met mijn gezin de magie van Zuid-Afrika ontdekken en misschien een beetje ontrafelen. Want wat is de context van de dagelijkse elementen van het Zuid-Afrikaanse leven? Wellicht details die veel Zuid-Afrikanen zelf ook niet kennen.
Zoals, waarom rijden we hier eigenlijk links?
Mijn eerste gedachten was dat deze gewoonte voort is gekomen uit de periode van Britse kolonisatie. Maar hoe zit dat dan precies? Want een korte geschiedenis leert dat de Nederlanders de Kaap als eerste koloniseerde. Op 6 april 1652 zette koopman Jan van Riebeeck voet op Zuid-Afrikaanse bodem om een Nederlandse handelsnederzetting voor de VOC te stichten. Vanaf dat moment moet er toch een bepaalde rijrichting voor paarden en wagens zijn afgesproken. Ik ging er daarbij vanuit dat de Nederlanders rechts aanhielden in die tijd. Dat blijkt dus niet zo te zijn. In Nederland gingen ‘we’ pas rechts rijden toen Napoleon dat rond 1815 invoerde in zijn rijk, dus ook in de Lage Landen. Toen de Nederlanders de kaap koloniseerde namen zij dus de gewoonte van links rijden mee en dat is sindsdien onveranderd. Weer wat geleerd.
In Zuid-Afrika betalen we met de rand. Waarom heet deze munt de rand? En sinds wanneer?
De naam ‘rand’ is ingevoerd toen Zuid-Afrika in 1961 een republiek werd. Vernoemd naar Witwatersrand in Johannesburg, de plek waar zich de grootste goudvoorraad van Zuid-Afrika bevindt. Vanaf november 2012 staan op de biljetten afgebeeld: één van de ‘big five’ en Nelson Mandela aan de andere kant. Een mooie afspiegeling van ‘eenheid in verscheidenheid’, precies de kerngedachte achter ‘erfenisdag’.
Afgelopen zaterdag vierden wij op deze feestdag ons nieuwe leven hier en herdachten we tegelijkertijd onze Nederlandse erfenis. Dankbaar dat onze levens verrijkt mogen worden door kennis te maken met een verscheidenheid aan culturele en historische gewoonten van dit prachtige land. Graag neem ik jullie dan ook in mijn columns mee in mijn zoektochten en verwonderingen, want dit land maakt mij vast nog heel lang nieuwsgierig.
Over Iemke
Sinds april 2015 woont Iemke Janssen-de Leeuw in Zuid-Afrika. Moeder van twee prachtige zoontjes, expat-vrouw, maar vooral vrouw van de wereld. Nieuwsgierig naar het leven in Zuid-Afrika en hoe dat verschilt met wat ze gewend is, begon Iemke met bloggen en het schrijven van columns. Ook geeft ze een paar keer per week sporttrainingen voor vrouwen en studeert ze voor natuurvoedingsconsulent.
Als gezin genieten ze van het relaxte leven, de indrukwekkende natuur en het heerlijk weer. Het leven in Zuid-Afrika verrijkt de familie, leert hen nieuwsgierig te blijven, maar laat hen ook (keihard) relativeren.
Bekijk ook eens het blog van Iemke.
