Het hoeft geen betoog dat Nelson Mandela mateloos populair is in Zuid-Afrika. Het is daarom op z'n plaats om eens een column aan deze legende te wijden. Probleem is echter dat het moeilijk is om iets origineels te schrijven over deze veel besproken man. Ik neem daarom m'n toevlucht tot de aantekeningen van Wietz van der Westhuizen die als hoofd van de huishouding nog voor Nelson Mandela gewerkt heeft. Hij schrijft:
'In 1994, twee jaar na m'n pensionering ben ik benaderd en heeft men mij gevraagd of ik nog twee maanden voor Meneer Nelson Mandela zou willen werken. Die twee maanden zijn er uiteindelijk 6 geworden en wat een geweldige ervaring is dit geweest. Meneer Mandela is een bijzonder mens en hij was buitengewoon dankbaar voor de dingen die ik voor hem deed. Ik had snel door wat zijn wensen waren. Als hij gasten te dineren had met wie hij niet te lang wilde praten, dan gaf hij mij opdracht om de koffie aan tafel te bedienen. De gasten gingen na hun koffie snel naar huis. Als hij echter gasten had met wie graag wilde napraten dan zei hij: "Breng je vanavond koffie en likeur naar de grote zitkamer?"
Hij verbaasde me in zijn optreden, hij was erg eenvoudig en wars van dikdoenerij. Als hij alleen was stond hij erop dat ik hem een eenvoudige maaltijd voorzette. Hij is dol op fruit en noten en hij at dan in zijn werkkamer. Ik stond ook versteld van zijn kinderen. Als die thuis waren, kwamen ze hun maaltijden zelf in de keuken halen en wilden geen gebruik maken van de eetzaal maar gaven er de voorkeur aan om in de eenvoudige ruimte naast de keuken te eten. Dit was eigenlijk heel erg gezellig en intiem.
Het was mijn gewoonte om meneer Mandela op te wachten bij de voordeur en met hem mee te lopen naar de lift. Op een dag vertelde hij me dat de naam van de presidentiële residentie in Pretoria was veranderd van "Libertas" in Mahlamba Ndlopfu wat vrij vertaald "het begin van een nieuw tijdperk" betekend. Hij vroeg me vriendelijk om voortaan de telefoon aan te nemen met die nieuwe naam.
Meneer Mandela praatte graag over zijn jeugd die zeker niet makkelijk geweest was. Hij was dol op zijn moeder, haar naam was Nosekeni Fanny. Zij was de derde vrouw van zijn vader, Henry Mandela, die in totaal 4 vrouwen had. In zijn jeugd heeft vaak zijn vader's vee gehoed in de toenmalige Transkei vlakbij Umtata. Hij vertelde ook; Een leider moet zijn zoals een herder. Hij blijft achter de kudde en laat de meest behendige voorop lopen. Hierdoor zullen de andere volgen zonder dat een van hen zich realiseert dat ze de eigenlijk van achteruit geleid worden.'
Een wijs man maar dat weten we al!
Vandaag de dag proberen alle toeristen, op zoek naar een stukje tastbaar bewijs, een bezoek te brengen aan Robbeneiland waar Nelson Mandela in 1964 gevangen gezet werd. Een indrukwekkende excursie waar je door de gevangenis wordt rondgeleid door een ex-gevangene. Beetje jammer is wel dat de gidsen op de bussen waarmee je wordt rondgereden een voor toeristen moeilijk verstaanbare versie van het Engels spreken. Een paar jaar geleden kwam 'n Nederlandse vriendin, die goed Engels spreekt, hier op vakantie en ook zij wilde naar Robbeneiland. De vriendelijke Xhosa dame die ons in de bus uitleg gaf over het eiland was voor haar absoluut niet te verstaan.
Doordat mijn oren inmiddels gewend zijn aan deze uitspraak kon ik haar toch op de hoogte houden. Toen we stopten op een mooi plaats voor foto's werd me pijnlijk duidelijk dat mijn vriendin niet de enige was met dit probleem. Een Amerikaanse dame stapte op de gids af en vroeg vriendelijk of het voor de gids mogelijk was om de rest van de busrit Engels te spreken. Oeps!! Maar goed het blijft natuurlijk behelpen in een land met 11 officiële talen.
Zuid-Afrikaanse zegswijze:
'Hoe die blink kant bo!' - Blijf positief!
