Muziek, zang en dans zijn niet weg te denken uit het dagelijks leven in Zuid-Afrika.
Al jarenlang ben ik betrokken bij een project in een zwarte township in Ashton. Ik hou daarover een weblog en een website bij en steeds meer krijg ik begrip voor de zwarte cultuur. Vaak neem ik Nederlandse vakantiegangers mee de township in en de meeste mensen brengen wat cadeautjes mee voor de schoolkinderen. Steevast worden ze getrakteerd op een aubade van liedjes en het liefst dansen de kinderen daarbij. Mooi natuurlijk die kleine kinderen die zo blij dansen en zingen.
In het project hebben we vorig jaar ook 'n team Nederlandse technici gehad die hier kwamen bouwen. Ze kwamen op zaterdagavond laat in Kaapstad aan. De volgende ochtend wilde ze na 'n ontbijtje graag een kijkje nemen op de bouwplaats. Terwijl we daar staan horen we uit een groot bouwvallige schuur prachtig gezang komen.
Nieuwsgierig geworden zijn we stiekem bij het gebouw gaan kijken. Er bleek een kerkdienst aan de gang te zijn en we werden uitgenodigd om binnen te komen. De heldere zangstem van 'n gezette dame was ongelofelijk mooi en ontroerend.
We werden door de pastor verwelkomd en hij bedankte het team van zes mannen dat ze waren gekomen om zijn gemeenschap te helpen. Hij vertelde dat de mensen van de Xhosa stam een uitdrukking hebben die, als je die letterlijk vertaalt, zegt: " kom binnen en hang je jas op".
Het is hun manier om te zeggen dat je een van hun bent. En dat mensen die een vakantie opofferen om naar een vreemd ver land te komen om mensen die ze niet kennen te helpen, heel bijzonder zijn. De pastor zei dat ze voortaan als familie beschouwd werden. Om dit te vieren werd er weer heel mooi gezongen ėn gedanst.
Toen werd ik naar voor geroepen om namens de groep Nederlanders iets te zeggen. Ik was behoorlijk geëmotioneerd door al die mooie woorden en het prachtige gezang. Terwijl ik stond te spreken voelde ik tranen opkomen en besloot te kijken naar die zes nuchtere Hollandse mannen die het bouwteam vormden. Maar zelfs de meest nuchtere van het span zat met vochtige ogen…
Ja, ze hebben hier een manier om zang en dans een plaats te geven in hun dagelijks leven. Er gaat echt een troostend gevoel vanuit. Het lijkt wel of het hun manier is om positief te blijven ondanks alle problemen en armoede. Nu ik dit zo zeg klinkt het allemaal heel zwaar, ernstig en serieus en dat is het zeker niet. Ze worden oprecht blij en vrolijk van de muziek!
Wellicht is het beste bewijs van hoe belangrijk zang en dans hier is het fenomeen "toy-toying". Dat is hier een officieel werkwoord! Als arbeiders hier staken gaan ze toy-toyen, ze zingen en dansen dan om hun ongenoegen te uiten en hun wensen kracht bij te zetten.
Ik heb het altijd een voorrecht gevonden om in een land te wonen waar boze, stakende mensen nog de energie hebben om te zingen en te dansen. Daar zouden ze in het sobere, zakelijke Europa misschien nog iets van kunnen leren!
En dan ook nog
Een Zuid-Afrikaans spreekwoord:
"n Ou gesang sing"
Dit betekent:
"Een netelige kwestie oprakelen"
