In Nederland heeft men de mond vol over de integratie van buitenlanders. Hier zijn wij de buitenlanders en pas sinds we hier wonen besef ik hoeveel dingen in ons dagelijkse doen en laten cultuur gebonden zijn.
Nog steeds ben ik geneigd iemand drie keer op de wang te zoenen bij een begroeting, maar dat doe je hier niet!! Men omhelst elkaar en geeft dan een kus, het liefst, vol op je mond. Als Nederlander voorkom je dat gemakkelijk omdat jij van nature op de wang mikt! Ik geef toe het is geen halszaak, maar je staat er gewoon niet altijd bij stil. Dit cultuurverschil had ik met m'n buren.
Als je naar de mensen in de zwarte township kijkt zijn de cultuurverschillen nog veel groter. Ik moet wel zeggen dat het een voorrecht is om door het bouwproject in Zolani van nabij met de Xhosa cultuur kennis te maken. Fanie, de pastor, probeert daar de oorspronkelijke cultuur van Ubuntu (oeboentoe) levend te houden.
Volgens Wikipedia is een van de vertalingen van het woord Ubuntu, "Ik ben omdat wij zijn". Zoals Fanie het mij uitlegt: "Als ik bij een vreemd dorp kom en ik heb honger dan geeft men mij te eten." Klinkt simpel, maar hoe werkt zoiets?
In de zwarte gemeenschap word ik volgens de principes van Ubuntu, beschouwd als een van hen. Ze doen me geen kwaad en helpen me waar ze kunnen, ik probeer dat zelfde voor hen te doen. Als ik op een zondag hun kerk binnenkom wordt de totale eerste rij vrij gemaakt voor mij. Zo een-van-hen ben ik dan toch ook weer niet, denk ik dan! Of moet ik dit zien als respect of nog groeipijn van na de apartheid?
Als we tijdens de bouwwerkzaamheden een kleine slijptol nodig hebben, rent een van de lokale mannen naar huis om zijn moeizaam bij elkaar gespaarde slijptol te halen. Dit is dus Ubuntu, denk ik. Waar ik bang voor ben gebeurt... het ding gaat stuk! Goede raad is duur, ik besluit een nieuwe, veel duurdere te kopen en hem die te geven. Hij pakt de slijptol en glimlacht naar me. Geen "dank je wel" komt over zijn lippen. Ik ben daar boos en teleurgesteld over.
Pas een tijdje later legt Fanie me uit dat de man geen " dank je wel" kan zeggen. Bij de Xhosa betekent iemand bedanken dat je de relatie met die persoon beëindigd. "Je hebt niks meer van die persoon te verwachten". De enige keer dat men iemand kan bedanken is op z'n begrafenis! Kijk, dit soort zaken weet je dus niet!
Eigenlijk is het principe van Ubuntu heel mooi. Toen een arme man in Zolani een overvloedige oogst had van zijn zelf verbouwde groentes, zei ik: nu kunt u fijn wat groenten verkopen! De man kijkt me bestraffend aan en zegt: er wonen hier heel arme mensen, mevrouw... ik geef mijn groentes weg!
Of die man die wildvreemde mensen hutjes in zijn tuin laat bouwen. Een toerist vraagt of hij die hutjes verhuurt. De man knikt vrolijk en zegt: ja, die verhuur ik gratis!
Het maakt me wel eens heel bescheiden en beschaamd als ik besef wat deze arme mensen in staat zijn te geven!
Een paar weken terug komt een man naar me toe en vraagt me om werk. Hij heeft grote stormschade gehad aan z'n hutje en de reparatie heeft R400 (circa €36) gekost. Dat is zowat een weekloon. Helaas is het werk aan het gebouw bijna gedaan maar ik weet dat de man erg creatief is en een mooi schoolbord in het nieuwe gebouw zou goed van pas komen.
Ik spreek met hem af dat ik alle materialen geef en dat hij R500 krijgt om het kunstwerk te maken. De man is daar zeer opgetogen over. Als ik die zaterdagochtend het materiaal breng staan ze met z'n tweeën klaar om aan de slag te gaan. Ik leg uit dat ik maar één keer R500 te besteden heb. De vriend van de man zegt: hij heeft een schuld en als ik hem help kan hij die sneller afbetalen!
Als ik ooit hulp nodig heb zullen anderen mij toch ook helpen! Als ik de stellige zekerheid zie waarmee hij dit zegt, ben ik blij dat hij hier in Zuid-Afrika woont waar hij niet in zijn vertrouwen beschaamd zal worden!
En dan ook nog:
Zuid-Afrikaanse zegswijze: Ons het al soveel sakke sout saam opgeëet - We zijn al heel lang samen.
Op weg naar we dat net voorbij Robertson een nieuwe bord van een camping. Dit is een prachtige omgeving om te kamperen. Hoewel ik betwijfel of de naam wel zo slim gekozen is.
Het is toch niet echt uitnodigend om je tent op te zetten op een camping met de naam "Skurwekop" (schurft hoofd!!!).
