Is het nu Tshwane of Pretoria? Het is in Zuid-Afrika altijd een beetje zoeken naar de juiste plaatsnamen. Sinds het millennium zijn er al 831 wijzigingen doorgevoerd. Onlangs leek de discussie weer helemaal opnieuw op gang te komen. Het Zuid-Afrikaans Hof van Beroep besliste namelijk dat Mahkado, een stadje in Limpopo, voortaan weer Louis Trichardt zal heten. In 2003 was de naam net verandert van Louis Trichardt in Mahkado.
Het hof benadrukt dat het hier om een alleenstaand geval gaat. De naamswijziging vier jaar geleden is niet helemaal volgens de boekjes verlopen. De laatste maanden zijn veel namen veranderd of gewoon verdwenen.
Dit is natuurlijk niet al te gemakkelijk voor toeristen, maar voor de Zuid-Afrikaners is dit een hele gevoelige en serieuze zaak. Want stel je voor; vreemde mensen vallen je land binnen. Ze tekenen hun eigen landkaarten op en geven de plaatsen vreemd klinkende namen uit een andere taal.
Dat is wat de Zuid-Afrikaners overkwam in 1652 toen de Hollandse ontdekkingsreiziger Jan van Riebeeck voet aan wal zette in Kaapstad. De originele namen van steden, riviertjes of bergen werden simpelweg genegeerd en met de jaren vergeten.
Trichardt of Mahkado
De Geografische Raad van Namen heeft alle 831 wijzigingen opgelijst. In de meeste gevallen gaat het gelukkig maar om een kleine spelfout. Bhisho heet nu bijvoorbeeld weer netjes Bisho. Andere plaatsen hadden gewoon nog geen naam. De steden of regio's die een naamswijziging hebben doorgevoerd hebben nu namen die herinneren aan de apartheid en racisme, of ze zijn vernoemd naar een belangrijk persoon uit de geschiedenis.
Zo ontstaan er discussies over wie belangrijker was. In het geval Louis Trichardt en Mahkado moet er bijvoorbeeld gekozen worden tussen de Afrikaner die de stad heeft gesticht en een koning die zich wist te verzetten tegen blanke overheersers.
Een paar van de meest opmerkelijke veranderingen zijn: Pietersburg tot Polokwane, en luchthaven Johannesburg Internationaal tot O.R Tambo Internationaal. Naamswijzigingen die momenteel de gemoederen bezig houden zijn: Pretoria al dan niet tot Tshwane, en Potchefstroom tot Tlokwe. Een naamsverandering wordt uitgevoerd door de minister van cultuur en kunst. Hij dient wel de mening van de inwoners te vragen via een referendum.
Blyde Rivier
Plaatselijke autoriteiten hebben het recht om zelf hun straat- en wijknamen aan te passen. Maar ook dat gaat niet zonder problemen. Soms is de logica ver zoek. Zo heet de Blyde Rivier in de provincie Mpumalanga sinds 2003 de Motlatse Rivier. De rest van de rivier in provincie Limpopo hield nog twee jaar de oude naam.
Nog een voorbeeld is de bekende stad Durban in KwaZulu-Natal. Het stadsbestuur had enkele van haar straten en gebouwen een nieuwe naam gegeven. Nu iedereen net een beetje gewend is, wil één partij binnen de gemeente de oude en originele namen weer herinvoeren.
