Wie heeft er als Oud-Scout nooit van gedroomd om eens in Zuid-Afrika op zoek te gaan naar de sporen van de Scoutsbeweging en hoe dat Baden-Powell hier was terecht gekomen?
Tussen 9 en 29 augustus 2009 kon ik met een huurauto rondtrekken in Zuid-Afrika.
We logeerden in Pretoria, trokken naar het noorden van Limpopo (vroeger Transvaal), bezochten de ''Nasionale Krugerwildtuin'' en zagen
'Die Groot Vyf'. Via het koninkrijk Swaziland (His Majesty King Mswati III heeft er elf vrouwen) en de Drakensbergen in KwaZulu Natal keerden we terug naar Johannesburg.
In Pretoria gingen we het Voortrekkersmonument bezoeken. Opgericht in 1949 is dit gebouw hét symbool van de pioniers die tussen 1835 en 1854 deelnamen aan de 'Groot Trek'. Het waren Nederlandse boeren, bekend onder de naam Voortrekkers, die de Kaapkolonie ontvluchten wegens onenigheid met de Britten die er in 1835 de slavernij afschaften.
De Boeren vreesden dat ze zo zonder werkkrachten zouden geraken en stichtten in het noorden hun eigen republieken Oranje Vrijstaat en Transvaal. De ontdekking van diamant (1867) en goudaders (1886) brachten rijkdom en nieuwe kolonisten naar de Kaapkolonie en beide Boerenrepublieken.
De Boeren wisten een Britse overheersing van Transvaal terug te draaien tijdens de Eerste Boerenoorlog (1880-1881). De Boeren droegen kaki uniformen, en waren dus goed gecamoufleerd. De Britten droegen echter helder rode uniformen, waardoor ze een makkelijk doelwit vormden voor de Boeren scherpschutters.
In grotere aantallen en zonder hun kleurige uniformen kwamen de Britten terug tijdens de Tweede Boerenoorlog (1899-1902). Het is in deze periode dat we het optreden van Robert Baden-Powell situeren. Hij wordt in 1899 naar Zuid-Afrika gestuurd om een deel van het Boerenleger weg te houden van de gevechten in het zuiden. Daar raakt hij als commandant belegerd in het grensplaatsje bij Botswana: Mafeking.
Met 1250 manschappen en de plaatselijke bevolking doorstaat hij een beleg van 217 dagen tegenover een leger van zo'n 7700 Boeren. Door gesmokkelde berichten van journalisten in Mafeking volgt heel Engeland de verrichtingen in het belegerde stadje en de bijzondere technieken waarmee Baden-Powell de verdediging organiseert. Als de plaats uiteindelijk wordt ontzet, is hij uitgegroeid tot een held.
Na de Boerenoorlog is Baden-Powell in 1902 en 1903 verantwoordelijk voor de oprichting van de nieuwe Zuid-Afrikaanse Politie. Zijn populariteit wordt niet door iedereen in het leger gewaardeerd, waardoor hij in 1903 wordt weggepromoveerd naar Engeland.
Bij zijn terugkeer merkt hij dat door zijn populariteit het boekje 'Aids to Scouting' dat hij geschreven had, bestemd voor de verspieders in het leger, gebruikt wordt door jongens in Engeland en opleidingsinstituten. Ze kopen het bij duizenden en zij spelen een spel als 'B.P.Scouts'. Als Scouting onverwachts een nieuwe vereniging wordt zal koning Edward VII aan Baden-Powell vragen om zijn militaire loopbaan af te sluiten omdat hij met Scouting meer voor zijn land kan betekenen.
Bloedrivier
Wat ik zeker wou zien in Zuid-Afrika was de plaats Bloedrivier. Gelegen in de provincie KwaZulu Natal in de regio Battlefields tussen de stadjes Vryheid en Dundee. Gelegen in een enorm open grasland op 20 km afstand van de hoofdweg, te bereiken via een stoffige gravelweg, begaven we ons in de richting van de site. Ongeveer halverwege loopt daar langs de weg een jonge kerel met baard die teken doet dat hij wil meerijden.
We nemen hem mee en tijdens de kennismaking komen we te weten dat hij een Duitser is. Hij is een tocht aan het maken rond Afrika. Te voet, met een rugzak had hij reeds Egypte, Soedan en Kenia doorkruist samen met zijn broer. Deze had in Kenia afgehaakt en Billy Six (geen echt duitse naam) was alléén verder getrokken. Door het rumoerige Zimbabwe had hij nu Zuid-Afrika bereikt en was nog van plan om via Congo en de Sahara terug te keren naar Europa. Zijn avonturen zijn te volgen op zijn homepage.
Het 'Erfenisterrein Slag van Bloedrivier' is indrukwekkend.
'Dit is hier waar die Koloniste op die oggend van 16 Desember 1838 teen die magtige Zululeër geveg het. Die slagveld is uniek, aangezien dit die enigste een in Suid-Afrika is waar die slag deur die twee opponerende magte op hulle eie manier geïnterpreteer word en waar 'n besoek aan die twee monumente (Bloedrivier en Ncome) omvermydelik is om 'n gebalanseerde beeld van die gebeure te gee.' staat er te lezen in de brochure.
Het tweede monument Ncome, geplaatst in 1999 door de Zuid-Afrikaanse regering om het Zuluvolk te eren, hebben we niet kunnen bezoeken daar het reeds vijf uur was geworden en om zes uur (na zonsondergang) is het in Zuid-Afrika pik donker.
Bij het binnenrijden van het domein moet men onder een boog door met de tekst Bloedrivier. Het museum was dicht toen we er aan kwamen. Voor het museum staat een enorm monument in de vorm van een Huifkar in graniet gebeeldhouwd in 1939 door Coert Steynberg.
In de verte is dan de kraal te zien van 45 in brons gegoten huifkarren, op dezelfde plaats opgericht in 1971 als de kraal van waaruit de 464 Boeren het Zululeger bestaande uit meer dan 15.000 krijgers hebben overwonnen op 16 december 1838. 3000 Zulukrijgers zijn hierbij omgekomen. Slechts drie Voortrekkers , waaronder de leider Pretorius zelf, werden gewond. De boeren beschikten over vuurwapens, waaronder drie kanonnen, de Zulu's waren gewapend met pijl en boog!
Deze reis werd uitgewerkt door Fair Mundo Travel en was picobello in orde. We werden door velen gewezen op de onveilige toestand in Zuid-Afrika. Het enige wat mij is overkomen na ons verblijf in het Didima Camp bij Cathedral's Peak, Drakenberg is dat mijn after shave was vervangen door water.
Als bestuurder heb ik wel gesakkerd op de versnellingspook die met de linkerhand moet bediend worden. Robots zijn in Zuid-Afrika verkeerslichten en geen flitspalen zoals ik eerst dacht. De politie is heel streng bij wie zich niet houdt aan de opgelegde maximum snelheid. Best is zich hier aan te houden, want overal lopen er koeien en geiten langs de weg.
