Ondernemer Allison over haar bedrijfje dat afval recyclet in Kaapstad, Zuid-Afrika
Afval, in Kaapstad hebben ze er letterlijk en figuurlijk genoeg van. Vijftien jaar geleden was dat de reden voor Allison dat ze nu afval als grondstof gebruikt. Kettingen, klokken, onderzetters: allemaal gemaakt van afval door Allisons kleinschalige recycle-bedrijfje.
Samen vooruit
Het bedrijf van Allison en haar man heet Kunye, wat 'samen vooruit' betekent in het Xhosa, één van de elf officiële talen hier in Kaapstad. Afgaand op de eerste indruk ziet het bedrijfje er rommelig en bescheiden uit. Overal ligt afval op de grond, de eindproducten slingeren een beetje door de werkplaats en het bureau van Allison is een stapel papier waar je heel wat onderzetters van zou kunnen maken.
Maar schijn bedriegt: Allison en haar man zijn al vijftien jaar bezig met Kunye. Of er vooruitgang in zit? "Alleen maar", antwoordt Allison met een glimlach op haar gezicht. "Zolang er mensen op deze planeet wonen, zal er afval zijn. Helemaal hier in Kaapstad is er natuurlijk veel afval, en met de toenemende welvaart en de bevolkingsgroei is er de laatste jaren steeds meer afval voor ons om mee te werken."
Chips-zakken als grondstof
Tegenover Kunye zit een basisschool, een ideale plek voor Allison om regelmatig met prikkers en vuilniszakken materialen vandaan te halen. Maar ze haalt het niet alleen van de straat. "Toen we net begonnen kende niemand ons nog natuurlijk. Inmiddels handelen we ook met grote bedrijven in Europa en groeit onze bekendheid. Dit heeft er toe geleid dat er een aantal fabrieken zijn die mij bellen als ze afval hebben wat ze kwijt moeten. Dan kom ik het ophalen en kunnen wij er weer van alles van maken."
Allison haalt bijvoorbeeld het restafval op bij een grote fabriek in Kaapstad die chips-zakken maakt. " Ze houden altijd plastic over, en dat is dan voor hun net te weinig om een zak van te maken, dus geven ze het aan mij."
Kerstkransen van de Cape Times
Het verwerken van het afval van de miljoenenstad tot een eindproduct laat Allison voor een groot deel doen door vrouwen die in de townships wonen. Tijdens het bezoek aan Kunye treffen we een groep van tien vrouwen die in een kamer kerstkransen van krantenpapier aan het maken zijn. De vrouwen wonen bijvoorbeeld in Khayelitsha (grootste township van Kaapstad) en dit is vaak hun enige werk.
De vrouwen werken met een strak schema, opgelegd door Allison en haar man. "We stellen een tijd in, en binnen deze tijd moeten de vrouwen zoveel kransen gemaakt hebben. Dat doen we niet om ze te pesten, maar het moet gewoon efficiënter. Uiteindelijk run ik een bedrijf en geen NGO, en ook hier moet winst worden gemaakt."
De vrouwen worden getimed met een stopwatch en om de zoveel tijd krijgen ze instructies van Allison of één van haar medewerkers. Het doet, ondanks de goede bedoelingen, een beetje kinderlijk aan. Dat komt ook doordat deze groep vrouwen uit Guinee komt, legt Allison uit. "Ze zijn pas net in Zuid-Afrika en spreken allemaal Frans, en heel gebrekkig Engels. Ik spreek geen Frans dus als ik ze dingen moet uitleggen, doe ik dat vaak door het voor te doen. Dat geeft vaak een kinderlijke indruk, maar het is onze enige vorm van communicatie."
Als de vrouwen 's avonds thuiskomen hebben ze minimaal honderd Rand(tien Euro) verdiend, afhankelijk van hoeveel ze hebben geproduceerd die dag.
"Mijn man en ik besloten om een minimumloon van honderd Rand (tien Euro) per dag in te stellen voor deze vrouwen, zodat zij thuis hun kinderen kunnen onderhouden", vertelt Allison.
Gevoel vs. De rekenmachine
Ondanks haar inzet en motivatie om de werkeloosheid te verminderen en het afval te recyclen, geeft het werk Allison soms een dubbel gevoel.
"Kijk, aan de ene kant probeer ik een compleet bedrijf te runnen, dus ben ook ik afhankelijk van winst en efficiëntie. Aan de andere kant probeer ik bewust om te gaan met afval en probeer ik kansarme vrouwen een bestaan te geven. Dat ethische botst regelmatig met het economische aspect. Dan probeer je goed te doen voor die vrouwen, maar vergeet je ondertussen dat jij er zelf ook nog winst op moet maken. Of dan ben je zo bezig met het bedrijf dat je vergeet dat je met vrouwen werkt die vaak in moeilijke situaties zitten."
Ziet de toekomst er goed uit voor Kunye? "Het bedrijf is succesvol vanwege twee dingen. Ten eerste is er de enorme hoeveelheid afval, en ten tweede natuurlijk de werkeloze vrouwen die smachten naar een baan. Twee dingen die in een perfecte wereld niet zouden bestaan. Zolang de bevolking van Kaapstad groeit en er meer mensen zijn dan banen, zit Kunye goed. Raar eigenlijk, want zowel de werkeloosheid als het afvaloverschot ben je natuurlijk liever kwijt dan rijk. Zoals het er nu uitziet, zullen we nog wel een tijd bestaan, maar in een perfecte wereld zouden wij werkeloos zijn."
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het Beyond Your World-programma van LokaalMondiaal.
