'Ik hoop dat mijn optimisme over Zuid-Afrika aanstekelijk werkt!', zegtPieter-Dirk Uys over zijn nieuwste one man show Adapt or Fly. Zuid-Afrika.nl sprak met Zuid-Afrika's bekendste cabaretier en bezocht de try-out van de voorstelling in zijn thuisdorp Darling.
In Adapt or Fly stelt Uys de meest netelige politieke kwesties aan de kaak. Met vlijmscherpe humor, op onnavolgbare wijze en zonder belerend te zijn, trekt hij ten strijden tegen corruptie en luiheid.
In de voorstelling geeft de cabaretier een overzicht van de politiek in Zuid-Afrika vanaf zijn geboorte (1945) tot nu. Hij doet dit aan de hand van typetjes als P.W. Botha tot Zuma. Zijn persoonlijke levensverhaal weeft hij door de voorstelling heen.
Uys zijn humor en zijn vermogen om situaties te benoemen is geweldig. Hij laat je lachen om dingen waarover je liever niet nadenkt. Je ontdekt dat het mogelijk is te lachen om je angst.
Zijn typetjes houden je een spiegel voor en zijn zo levensecht dat je vergeet dat Uys aan het werk is. Hij heeft het lef om schokkende parallellen te trekken door Adolf Hitler zijn enthousiasme te laten uitspreken over de het toenemend racisme en fascisme in de wereld.
Naast Zuid-Afrika neemt hij ook Europa op de hak. Adapt or Fly is een voorstelling die je niet alleen enorm laat lachen maar je ook iets meegeeft om nog eens over na te denken.
Na afloop van de voorstelling heeft Uys tijd voor een interview. Ontspannen op de veranda zittend bij zijn theatertje in Darling beantwoordt hij onze vragen.
Vindt u het leuk om voor een Nederlands publiek te spelen?
Ja, heel erg! Ik kwam op het hoogtepunt van de Apartheid in de jaren tachtig met mijn show Adapt or Dye naar Nederland. Ik merkte dat Nederland de grootste en machtigste anti-apartheidsbeweging ter wereld had. Apartheid was voor de Nederlanders iets heel persoonlijks door de verwevenheid van ons beider culturen. Ze geneerden zich voor het absurde systeem van de Apartheid. Ik vond er een sterk politiek klankbord en kon in Nederland dingen zeggen die ik in Zuid-Afrika niet kon zeggen.
In de media stond dat Desperate First Ladies vorig jaar uw laatste optreden in Nederland zou zijn?
Dat is een misverstand. Ik probeer al mijn shows te spelen of het de laatste is, maar ik heb nooit gezegd dat het mijn laatste optreden in Nederland was. Blijkbaar heeft iemand het leuk gevonden dat in de media te brengen.
Past u uw show aan in Nederland?
Ja, dat moet wel! De mensen moeten zich kunnen herkennen in wat ik zeg. Ik wil niet mijn publiek naar Zuid-Afrika brengen maar mijn Zuid-Afrikaanse typetjes naar Nederland nemen. Natuurlijk kan ik in Nederland niet aankomen zonder Evita. Ze is een geliefd karakter waarin mensen hun schoonmoeder, echtgenote of onderwijzeres herkennen. In de laatste show in Nederland kwam ze aan het einde van de voorstelling in een burka op. Er ging echt een schok door de zaal. Evita zei: "Wat fijn om in Nederland te zijn waar ik de vrijheid heb dit te dragen. Jullie zullen wel blij zijn om in zo'n vrij land te leven en laat niemand je die vrijheid ooit afnemen!" Daarna vraagt ze: " Vinden jullie dat het hierin lijkt of ik een dikke kont heb?"
U treedt al sinds 1981 op met uw one man shows wat is de drijfveer?
Voor een zaal optreden geeft me veel positieve energie. Ik zie de mensen lachen en genieten. Dat is heerlijk. Ik doe dit werk al lang, bijna veertig jaar. Veel van mijn jonge collega's in Zuid-Afrika maken grappen over de situatie nu. Ik voel de behoefte om te wijzen op het verleden en parallellen te trekken. Het is mijn stellige overtuiging dat Apartheid niet zal terugkomen onder dezelfde naam, maar racisme is onverwoestbaar en het zal terugkomen als we niet waakzaam zijn!
Welke indruk wilt u bij de mensen achterlaten?
De mensen moeten een fijne avond hebben en met de indruk naar huis gaan dat we het getroffen hebben. Zuid-Afrikaners kunnen enorm zeuren maar wonen wel in een prachtig land in een, naar mijn mening, heel gezonde democratie. Nergens ter wereld is de democratie perfect maar we hebben vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Dat is een groot goed waar ik altijd voor zal vechten! In Nederland hoop ik dat Nederlanders én de Zuid-Afrikaners komen kijken en zich realiseren dat Zuid-Afrika niet alleen maar slecht nieuws is. Alles wat ze lezen over Zuid-Afrika is negatief. Ja, er is corruptie binnen het ANC maar niet iedereen is slecht en corrupt. Er zijn slechte en goede mensen in iedere partij daarop is het ANC geen uitzondering. Ik hoop dat mijn optimisme over Zuid-Afrika aanstekelijk werkt!
