De Zuid-Afrikaanse cultuur is de grootste inspiratiebron voor het album 'Kloofstraat' van Stef Bos. De zanger, bekend van het nummer Papa, is geëmigreerd naar Kaapstad. In een café in Hilversum praten we met hem over het album, zijn reizen en het geheim van Zuid-Afrika. Hij blijkt een wereldwijsheid te hebben waar we allemaal wat van kunnen leren.
Stef verhuisde zeven jaar geleden definitief naar het land van zijn Zuid-Afrikaanse vrouw Varenka. De 48-jarige zanger reisde daarvoor echter al jaren op en neer. Uit zijn reizen ontstond Kloofstraat. Een album vol Afrikaanse nummers met een vleugje Nederlands.
Het was voor Stef niet makkelijk om Afrikaans te leren, maar de taal lijkt een belangrijk deel van hem te zijn geworden. Af en toe glipt er tijdens het interview een Afrikaans woord tussen. 'De taal leren heeft mij wel een paar jaar gevat… ik bedoel, geduurd, gevat is Afrikaans'.
Nederlander of Zuid-Afrikaan?
Op zijn album speelt hij met de taal. Het nummer 'Ons mors ons tyd' betekent 'We verspillen onze tijd'. Maar Stef vergelijkt de uitspraak met het Nederlands: 'Het woord morsen, wat wij kennen als je eten morst, wordt in het Afrikaans gebruikt met tijd. Dat vind ik mooi.'
Nederlander zal Stef zeker blijven. 'Omdat ik altijd heb gezegd dat ik een buitenstaander ben, ben ik juist dichter bij de Zuid-Afrikaanse cultuur gekomen.' Hij waardeert de verschillen tussen Nederland en Zuid-Afrika. 'Je moet niet proberen om dat op te heffen. Je leert een land pas kennen als je de verschillen aanvaart.'
Reis door Zuid-Afrika
Met Kloofstraat laat Stef Nederland kennis maken met Zuid-Afrika. Het nieuwe album is een reis door het land. De titels Stilbaai, Komatiepoort, Tuine van die Kompanjie en Kloofstraat verwijzen allemaal naar plaatsnamen in Zuid-Afrika. Tydbom is geschreven op de snelweg N2.
De nummers zijn gebaseerd op plekken, maar hebben volgens Stef een diepere betekenis. 'Aan het einde van de dag beschrijf ik nooit een plaats. Zo is Komatiepoort een grenspost maar het nummer gaat eigenlijk meer over het feit dat je soms in jezelf over grenzen moet gaan. Er is altijd een gebied dat je nog niet kent.'
Het geheim van Zuid-Afrika
We vragen Stef naar hét grote geheim van Afrika? Daar aarzelt hij geen minuut over: 'De mensen.'
'Het mooiste is dat Zuid-Afrikanen nog hun eigen verhalen vertellen. Verhalen over hun verleden, over wie ze zijn. In Nederland vergeten we langzaam onze eigen verhalen.'
Stef denkt terug aan een avond in een guesthouse in Swellendam. 'Een man komt binnen. Niemand praat met hem, omdat hij een rare houding heeft. Het lijkt of hij polio heeft gehad. Ik raak wel met hem aan de praat.'
'De man heet Chris en is advocaat. Zijn vriendin was de minnares van een tandarts. De affaire eindigde en de tandarts was ziedend. Om wraak te nemen geeft hij het stel een doos bonbons met vergif.'
'Chris en zijn zwangere vrouw eten er allebei van. Zijn vrouw eet slechts één bonbon. Ze verliest hun kind. Chris heeft geluk gehad. Hij heeft een heleboel bonbons gegeten. Hoewel het effect van het gif fysiek is te zien, heeft hij het wonderbaarlijk overleefd.' Dit is Zuid-Afrika voor Stef. 'Ga ergens een dorp binnen. Zit in het plaatselijke café of restaurant. Dan hoor je de verhalen vanzelf.'
Trek een keer van die pad af!
Als we Stef vragen naar zijn highlight in Zuid-Afrika, twijfelt de zanger: 'Nadeel van reisgidsen is, dat als je er eenmaal over gaat spreken, iedereen ernaartoe trekt.'
'Natuurlijk zijn de highlights van Zuid-Afrika de moeite waard. Toch is iets het mooist als je het alleen ziet. Dan ervaar je het intenser. Je kijkt het liefst niet naar de Mona Lisa in het Louvre met tweehonderd Japanners om je heen. Zo is het ook met reizen.'
Hij neemt een slok thee en denkt rustig na. 'Ga naar plekken waar niet iedereen heen gaat. Iets wat iedereen zou moeten doen is door het land trekken. Je huurt een auto en gaat naar kleine dorpjes die niet op je lijstje staan.'
'Trek een keer van die pad af!' zegt Stef in het Afrikaans. 'Als je van Johannesburg naar het Krugerpark rijdt, zie je een bordje staan. Geluk. Rechtsaf. Ik ben er geweest, het is niks, het is misschien nog niet eens een boerderij, maar dat moet je doen als je reist.'
