'I have AIDS'. Deze verassende zin zei Tom Hanks tegen Denzel Washington toen hij hem de hand schudde in de film 'Philadelphia'. Iedereen was verontwaardigd over z'n ziekte. Helaas is dit in veel delen van de wereld geen zeldzaamheid meer. Met name in Afrika, en dus ook in de zuidelijkste punt van het continent, grijpt het virus in een razend tempo om zich heen en maakt het vele slachtoffers.
Meer dan de helft van alle mensen met AIDS woont in het continent Afrika. In Zuid-Afrika heeft in de leeftijd van 15 tot en met 45 jaar maar liefst 25 procent van de mensen HIV of het Aids-virus.
Zuid-Afrika heeft meer medicijnen nodig, maar omdat voorkomen beter dan genezen is; ook meer voorlichting. Het beleid van de voormalige Zuid-Afrikaanse president Mbeki ten aanzien van AIDS kreeg veel kritiek vanuit het buitenland. Dat is niet wonderbaarlijk met een gemiddelde van 1000 sterfgevallen per dag in Zuid-Afrika als gevolg van het hardnekkige virus. Gelukkig heeft president Jakob Zuma aangekondigd dat het tijdperk van aidsontkenning in Zuid-Afrika ten einde is gekomen.
De oorzaken
Niet iedereen in Zuid-Afrika staat stil bij de manieren waarop je AIDS kunt oplopen. Via bloed of sperma kan het virus zich van persoon op persoon snel verspreiden. Onveilig vrijen is een grote oorzaak voor deze snelle verspreiding.
Helaas zijn veel mensen in Zuid-Afrika zich nog onvoldoende bewust van het feit dat vrijen met een condoom erg belangrijk is, zelfs al ken en vertrouw je je partner. Vaak weet iemand namelijk niet of hij of zij seropositief is. Drugsgebruikers lopen een risico wanneer zij naalden gebruiken die eerder door iemand anders zijn gebruikt. Bij het inspuiten van de drugs kunnen namelijk bloedresten worden overgedragen van de vorige gebruiker.
Een andere manier waarop het virus kan worden overgedragen is van moeder op kind. Als de moeder seropositief is kan het kind besmet worden door borstvoeding. Ook door een bloedtransfusie met besmet bloed kan het virus zich verspreiden. De kans hierop is in Nederland vrijwel uitgesloten, omdat het bloed eerst wordt getest. In ontwikkelingslanden in Afrika gebeurt dit helaas niet altijd. Armoede en onwetendheid zijn over het algemeen de hoofdredenen voor de snelle verspreiding van AIDS in het land.
De verspreiding van AIDS
In sommige gevallen hebben anti-Aidscampagnes een negatief effect: jongeren worden zich bewust van de risico's en willen het virus met opzet verspreiden onder het motto: 'als ik ga, gaan we allemaal'. Ze weten dat ze besmet zijn en vrijen om die reden juist onveilig. In het ergste geval kan heeft dit zelfs verkrachting tot gevolg.
De snelheid waarmee het virus in Zuid-Afrika om zich heen slaat is schrikbarend. In 1996 lag het aantal sterfgevallen voor volwassenen rond de 10%. Dit percentage heeft zich in veel delen van het land al verdriedubbeld en de verwachtingen voor de toekomst zijn verre van rooskleurig.
Met name in KwaZulu-Natal en in de armste gebieden van de grote steden is het aantal sterfgevallen door aids erg hoog. De gemiddelde levensverwachting ligt in Zuid-Afrika rond de 50 jaar. Op lange termijn kan de (groeiende) Aids-problematiek grote gevolgen hebben voor de economie van Zuid-Afrika. Het aantal geschoolde arbeidskrachten zal bijvoorbeeld afnemen.
