Kaapstad, Johannesburg, Durban, Port Elizabeth: allemaal steden die worden omringd door townships. Uitgestrekte gebieden met huisjes van golfplaten. De overblijfselen van de Apartheid. Ook dit is Zuid-Afrika.
Trotse townships
Je bent na een lange vlucht geland in Kaapstad. Vanuit het vliegtuig zag je de imponerende Tafelberg en de woeste kustlijn. Een taxi brengt je in ongeveer 45 minuten naar het centrum. Onderweg zijn je ogen gericht op die grote berg en de stralende zon, maar langs de snelweg doemt in de verte een doolhof van kleine huisjes op.
In de buitenwijken, die townships worden genoemd, woont het grootste deel van de donkere bevolking. Zij leven in kleine huisjes gemaakt van golfplaten: shacks.
De townships zijn een overblijfsel van jaren van onderdrukking. Tijdens de apartheid (1948 - 1994) plaatst de blanke regering zwarten en kleurlingen in een afgezet terrein buiten de stad. De grond is er onvruchtbaar en de mensen leven in zelfgebouwde huisjes dicht op elkaar.
De Zuid-Afrikaanse regering bouwt huizen en asfalteert wegen om de levensstandaard in de townships te verhogen. Tegenwoordig zijn de buitenwijken echter zodanig ontwikkeld, dat de bewoners trots zijn op wat ze hebben opgebouwd.
Zij leven na de afschaffing van de apartheid in een omgeving waar zij hun eigen cultuur en levensstijl behouden. Vaak met grote families bij elkaar.
Khayelitsha in Kaapstad
Al wandelend door Khayelitsha zie je een mengelmoes van Afrikaanse cultuur. Voetballende kinderen, kleine huisjes, scharrelende geiten en kippen, geitenkoppen en geplukte kippen op de lokale markt, kleine bars en barbecues op straat.
Khayelitsha is de grootste township van Kaapstad. In het Xhosa betekent de naam 'nieuw huis'. Erg toepasselijk als je bedenkt dat veel kleurlingen tijdens de apartheid hier hun nieuwe onderkomen moesten bouwen. Khayelitsha is de township die je als eerste langs de snelweg ziet wanneer je van het vliegveld naar de stad rijdt.
De Zuid-Afrikaanse regering zette een stedelijk vernieuwingsprogramma in gang, ook met het oog op het WK in 2010. Dit zorgt ervoor dat veel bewoners nu wonen in stenen huizen en dat de criminaliteit afneemt.
Voor de gemiddelde westerling is het een avontuurlijk aanzicht. Zorg dat je een bezoekje brengt aan een township. Doe dit wel met een gids, anders verdwaal je. Je ziet een compleet andere kant van het kosmopolitische Kaapstad.
Kunst en Cultuur
Op het eerste gezicht roept een township misschien een gevoel van medelijden op. Maar als je verder kijkt dan de façade van golfplaten, zie je veel levensvreugde, trots en ubuntu, verbondenheid. Dit houdt in dat men alles wat de gemeenschap bezit deelt.
Townships bruisen van cultuur, kunst en muzikaal talent. Zo zijn er veel culturele centra die als platform fungeren voor jonge kunstenaars en muzikanten.
In de townships klinken veel verschillende muzieksoorten. Er is echte township-hiphop, kwaito, en er zijn grote dance halls waar de Rastafari's los gaan op Afrikaanse reggae. Deze bevinden zich veelal in de Marcus Garvey buurt, een officiële Rasta-zone.
Voor de meest authentieke ervaring, kun je de grote tours beter vermijden. Deze doen meer denken aan een tripje naar de dierentuin, dan dat ze je werkelijk de township-cultuur laten ervaren. Bij kleinere organisaties kun je speciale excursies doen.
Zo is er in Kaapstad een organisatie die verschillende culturele en muzikale tours aanbiedt. Vooral de reggae-tour laat je de townships ervaren als een local wanneer je in een rokerige dance hall danst op de beats van Bob Marley.
Soweto bij Johannesburg
Vanaf 1886 trekt de zwarte bevolking naar Johannesburg om daar te werken in de goudmijnen. Langzamerhand moeten ze zich van de regering vestigen buiten de gemeentegrenzen. Deze beweging kenmerkt het ontstaan van de eerst twee townships in 1918.
Soweto staat voor SOuth WEstern TOwnship. Het is de villawijk onder de townships. Officieel is het een buitenwijk van Johannesburg, maar het is eerder een stad op zichzelf te noemen. Nelson Mandela woonde er vele jaren. Je kunt nog steeds een kijkje nemen in zijn villa. Zijn voormalige woonplek is omgebouwd tot een museum.
Soweto bestaat uit een uitgestrekt netwerk van geasfalteerde wegen, kleine shacks, grote villa's, smalle zandweggetjes, scholen en markten. Er zijn zelfs twee grote malls en een viersterren Holiday Inn hotel. Ook zijn er sinds het Wereld Kampioenschap veel mensen die hun huis hebben omgebouwd tot een Bed & Breakfast. Zo leer je het echte leven in de townships kennen.
Wist je dat..
... Soweto bij de volkstelling wordt meegerekend met Johannesburg? Daardoor is het exacte inwonersaantal niet bekend. Er wordt geschat dat 65% van de stedelingen in de township woont. Dit komt neer op ongeveer 1,3 miljoen inwoners.
... Je bij Mzoli's - een gigantische slagerij in de Guguletu township bij Kaapstad - je eigen vlees kunt uitkiezen en vervolgens kunt laten grillen? Dit is dé sociale ontmoetingsplek voor de bewoners. Het feest gaat er tot diep in de nacht door en toeristen zijn welkom.
... Je op vele manieren kunt helpen in de townships door middel van vrijwilligerswerk? Help in een kindertehuis, geef les op een basisschool of draag bij aan het opzetten van sportprojecten. Er zijn veel goede organisaties die gespecialiseerd zijn in vrijwilligerswerk naar Zuid-Afrika
